Categorie: Publiciteit
Recensie; “De Tocht van het Hart”
Marjan Slob
Boeddha Magazine lente 2012
Onvergetelijk zijn ze, de columns die zenleraar Dick Verstegen in Boeddha Magazine (toen nog Vorm&Leegte) schreef over het sterven en de dood van zijn vrouw Branca. Zo voluit en toch ook zo zacht had ik nog nooit iemand zien rouwen. Dick zocht geen uitweg voor zijn verdriet. Hij zat er middenin. En bracht zo de oproep van het boeddhisme in de praktijk: wees één met je bestaan, wat zich daarin ook aandient.
Toen hij een half jaar later verliefd werd op Ellen, een veel jongere vrouw, vond ik dat (tot mijn eigen verrassing) eigenlijk heel gewoon. Iemand die zó kan rouwen, wordt niet verliefd bij wijze van afleidingsmanoeuvre. Die wordt verliefd omdat hij een zielsverwant ontmoet. Snel daarna ondernemen Dick en Ellen lange reizen naar India en Nepal en dat is één van de ervaringen waar Verstegen in zijn nieuwste boek over schrijft.
Qua vorm is De tocht van het hart heel afwisselend. Naast Ellen en Branca leer je nog meer vrouwen kennen (dochters, een zus, zijn overleden moeder, zenvrienden) aan wie Verstegen open brieven schrijft. Een handvol levendige poppenkastdialogen laat zien hoe ego’s op elkaar kunnen kletteren. De meer klassieke zenblik krijgt ruimte in haiku’s en serene observaties van Dicks tuin in herfst en winter.
Meer nog dan afwisseling valt de grote intimiteit op. Dicks toon is lyrisch, kwetsbaar en vol overgave. Daar moet je wel zin in hebben – Dick is duidelijk niet van het relatiseren. Bij mij dwingt het respect af. Hij wil het boeddhisme echt leven en vraagt zich openlijk af hoe je dat doet. Al lezende ontstaat zo een zelfportret van een man voor wie het boeddhisme eerst en vooral een praktische leer is. ‘Er is niets om je aan vast te klampen, zelfs de woorden van de Boeddha niet’, schrijft hij. ‘Je kunt maar op één ding vertrouwen: je eigen hart.’
Dit boek is te lezen als een onderzoek wat het betekent om te vertrouwen op je hart. Het hart van de Hartsoetra wel te verstaan, dus een hart dat ‘weet’ dat niets blijft en dat onze ideeën slechts een manier zijn om de wereld tijdelijk hanteerbaar te maken. Ieder van ons zoekt in die situatie een eigen koers. Voor Dick is die koers: hartstocht.
Interviews
Zie onderstaande links voor enkele interviews.
Dick leert je de merels toch te horen
Door Francine Wildenborg, redacteur van De Gelderlander
Je rijdt naar huis zonder ook maar iets van je omgeving mee te krijgen. Je bent namelijk al weer bezig met het volgende. Die onrust kent ook zenleraar Dick Verstegen. Maar na ruim twintig jaar ‘te zitten’, zoals hij de boeddhistische meditatie nuchter noemt, weet hij veel beter ‘in het nu’ te zijn. In zijn spiksplinternieuwe ‘zendo’ (meditatieruimte) aan huis in de Heilig Landstichting, kan hij dat nu ook anderen aanleren.
“Met aandacht je tanden poetsen. Probeer het maar eens. Niet gemakkelijk”, weet Verstegen. “Maar als het je lukt, geeft het je rust.” Veel mensen komen in aanraking met zenmeditatie in of na een crisis, een scheiding, depressie, burn-out. Verstegen liep eind jaren tachtig tegen de lamp. Als hoofdredacteur van Nieuwsblad van het Zuiden, met veel werkuren en interne strubbelingen, werd het hem te veel. Via via kwam hij met zen in aanraking. Het ‘zitten’ gaf hem rust. Zijn toenmalige vrouw keek hem in het begin wel raar aan. Maar zij ontdekte dat het niet zo zweverig was als ze dacht. Verstegen: “Ze ontdekte vooral dat het mij goed deed. Dat ik een rustiger, prettiger mens werd.”
Want, zo weet de leraar, zen geeft niet alleen rust, je leert ook jezelf en je omgeving kennen. “Sommige eigenschappen en reacties raak je niet kwijt. En dat hoeft ook niet. Veel mensen zijn ontevreden over zichzelf. Dat is helemaal niet nodig, je moet alleen weten hoe je in elkaar zit.” Dat je nooit meer ruzie hebt als je veel mediteert is onzin, weet Verstegen. “Maar als je je meer concentreert op hoe je zelf reageert en hoe de ander in elkaar zit en reageert, kun je het wel beter laten verlopen.”
Verstegen heeft les gehad bij Rients Ritskes uit Nijmegen, de oprichter van zen.nl, inmiddels een uitgebreid netwerk van zenleraren in Nederland.
Zeventig jaar is Verstegen. Maar hij heeft het gevoel met zijn werkplek aan huis een ‘nieuwe start te maken’. Eentje waarnaar hij lang heeft uitgekeken. Nadat hij met de VUT ging, werd zen nog belangrijker in zijn leven. Hij volgde opleidingen bij Ritskes, maar ook in Japan. Hij werd zelf leraar en begeleidde vele cursisten.
Met zweverig heeft Verstegen niets. De kalme, nuchtere manier waarop hij spreekt en beweegt spreekt boekdelen. “Als je met een lekke band langs de weg staat, kun je de merels dan nog horen fluiten?”, zegt hij uitdagend. Zen is geen oplossing, maar wel een middel om beter in je vel te zitten, legt Verstegen uit. Met een lach: “Je leert je eigen groenbak te legen.”